古事記の原文『イザナギの禊』
『イザナギの禊』の原文
ラノベ訳・三貴神の誕生(1)
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇
地上へと戻ったイザナギが身を清めると、次々と神が生まれてくる。

安万侶
ぎゃ!また神様がいっぱい出てくるやつ!!!

天武天皇
ま、ここもマニアックな箇所だからな。興味がなければスルーしてOKだ。

安万侶
はーい。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
是以伊邪那伎大神詔、吾者到於伊那志許米志許米岐穢国而在邪理。故、吾者為御身之禊而、到坐竺紫日向之橘小門之阿波岐原而、禊祓也。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
故、於投棄御杖所成神名、衝立船戸神。次於投棄御帯所成神名、道之長乳歯神。

【原文】稗田阿礼
次於投棄御嚢所成神名、時量師神。次於投棄御衣所成神名、和豆良比能宇斯能神。

【原文】稗田阿礼
次於投棄御褌所成神名、道俣神。次於投棄御冠所成神名、飽咋之宇斯能神。

【原文】稗田阿礼
次於投棄左御手之手纏所成神名、奥疎神。次奥津那芸佐毘古神。次奥津甲斐弁羅神。

【原文】稗田阿礼
次於投棄右御手之手纏所成神名、辺疎神。次辺津那芸佐毘古神。次辺津甲斐弁羅神。

【原文】稗田阿礼
右件自船戸神以下、辺津甲斐弁羅神以前、十二神者、因脱著身之物、所生神也。

【読み下し文】藤原不比等
右の

【原文】稗田阿礼
於是詔之、上瀬者瀬速。下瀬者瀬弱而、初於中瀬堕迦豆伎而滌時、所成坐神名、八十禍津日神。次大禍津日神。

【読み下し文】藤原不比等
ここに詔りたまひしく、「

【原文】稗田阿礼
此二神者、所到其穢繁国之時、因汚垢而成神之者也。

【読み下し文】藤原不比等
この

【原文】稗田阿礼
次為直其禍而所成神名、神直毘神。次大直毘神。次伊豆能売神。

【読み下し文】藤原不比等
次にその

【原文】稗田阿礼
次於水底滌時、所成神名、底津綿津見神。次底筒之男命。

【読み下し文】藤原不比等
次に水の底に

【原文】稗田阿礼
於中滌時、所成神名、中津綿津見神。次中筒之男命。

【読み下し文】藤原不比等
中に

【原文】稗田阿礼
於水上滌時、所成神名、上津綿津見神。次上筒之男命。

【読み下し文】藤原不比等
水の上に滌ぐ時に、成れる神の名は、

【原文】稗田阿礼
此三柱綿津見神者、阿曇連等之祖神以伊都久神也。故、阿曇連等者、其綿津見神之子、宇都志日金拆命之子孫也。

【原文】稗田阿礼
其底筒之男命、中筒之男命、上筒之男命三柱神者、墨江之三前大神也。
用語解説

安万侶
むぅぅ。。。また神様いっぱい出てきた。

天武天皇
そうねー。ここら辺も、1回しか出て来ない神がほとんどだから、基本的にはスルーしてOKだ。

安万侶
はーい。

天武天皇
そしたら、順を追って説明しようか。質問は?

天武天皇
あ、そうそう。これについても諸説はあるけど、神としてレベルアップしたと考えればいい。

安万侶
む?レベルアップ?神様なのに成長するの??

藤原不比等
日本の神々は全知全能ではない。それどころか、アホばかりだ。成長してもらわなくては困る。

天武天皇
不比等くん、言い方。

藤原不比等
・ ・ ・ イザナミと共にいた頃は2柱で神産みを行なっていたが、ここからは1柱で神を生んでいる。
ナキサハメノカミの例外はあるが、成長を認めればここから急に1柱で神を生めるようになったことにも納得がいく。

天武天皇
そうね。黄泉の国での試練を乗り越えて、神としての能力が上がったんだろう。イザナミもイザナギと別れた後の別名で「大神」と呼ばれているよ。

安万侶
なるー。

天武天皇
見るのも嫌なほど汚いってことだな。

安万侶
えぇ!?イザナギ、自分でイザナミのこと迎えに行ったくせに、そんなこと言ったんですか!?

安万侶
なんかムカつく。

稗田阿礼
な。この発言は、ボクもどうかと思う。

天武天皇
こらこら。編纂者が悪口を言わないの。この人間臭さがイザナギの魅力でしょうが。

稗田阿礼
へーい。

天武天皇
水で身を清める儀礼のこと。黄泉の国の穢れを祓おうとしているんだな。

天武天皇
ちなみに、神社を参拝するとき

安万侶
へぇー。

天武天皇
候補地はいくつかある。

安万侶
ふーん。

天武天皇
そうね。宮崎県宮崎市阿波岐原町にある『みそぎ池』が有名だな。でも、福岡県福岡市西区の

安万侶
そうなんだ。

稗田阿礼
くくっ。ここからは、また大量の神様ゾーンだな。

天武天皇
おー。軽く説明してやるから頑張れー。

安万侶
ふぁーい。

天武天皇

天武天皇

安万侶
ふーん。なんか、黄泉比良坂からここまでの出来事とリンクしてる気がする。

稗田阿礼
あー。言われてみれば確かに。

天武天皇
そうね。ま、この辺もよく分からないところだから、自分で色々と仮説を立ててみるといい。

安万侶
はーい。

天武天皇
うん、
『垢』から生まれた『ヤソマガツヒとオオマガツヒ』は不幸や悪いことなど、災いの神。
『禍を直す時』に生まれた『カムナオビとオオナオビ』は、その悪いことを良いことに直す神。

天武天皇
『イヅノメ』は女神なのは確かだけど、よくわからない。イヅは厳のことかな?

天武天皇
『ワタツミ』と『ツツノオ』は海の神で、それが底・中・上に分かれて生まれている。
『ソコツ』ワタツミ・『ナカツ』ワタツミ・『ウワツ』ワタツミ、
『ソコ』ツツノヲ・『ナカ』ツツノヲ・『ウワ』ツツノヲ ね。

安万侶
なるー。若干覚えやすい ・ ・ ・ かも?

天武天皇
ははっ。忘れたら、阿礼ちゃんに聞けばいいよ。

稗田阿礼
・ ・ ・ へへっ。

安万侶
え ・ ・ ・ ・ ・ ・ ・ あ、はい。

天武天皇
あと、禍津日神の意味からも分かるように、「

安万侶
はーい。

天武天皇
「

天武天皇
祖先神として祀るってこと。ここでは、綿津見神が

天武天皇
ソコツツノオ・ナカツツノオ・ウワツツノオの総称、

安万侶
あ、大阪の住吉大社の神様??

天武天皇
そうそう。「すみよっさん」って言われて愛されてるよな。山口県と福岡県の住吉神社も有名だろ?

天武天皇
この三社が三大住吉と呼ばれている。

安万侶
聞いたことあります。

天武天皇

安万侶
ふーん。

天武天皇
詳しくはその時にね。じゃ、続き。