古事記の原文『ヤタノワキの歌』
『ヤタノワキの歌』の原文
現在、古事記の原文は最低限の情報のみでお届けしております。詳細は『古事記の原文更新お休みのお知らせ』をご確認ください。
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇
仁徳はヌリノミの家に、イワノを迎えに行く。仁徳はヤタノワキを惜しんで歌を詠む。ヤタノワキは歌を返し、独りで過ごす。

安万侶
イワノヒメ様をお迎えに上がったのはいいけど、ヤタノワキ様に未練たらたらって感じですね ・ ・ ・

天武天皇
宮中に皇后不在という一大事が解消したから、ひとまず良しとしようか。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
自大宮上幸行、入坐奴理能美之家時、其奴理能美、己所養之三種虫、献於大后。爾天皇、御立其大后所坐殿戸、歌曰、

【読み下し文】藤原不比等
大宮より上り

【原文】稗田阿礼
都芸泥布 夜麻斯呂売能
許久波母知 宇知斯意富泥
佐和佐和爾 那賀伊幣勢許曽
宇知和多須 夜賀波延那須
岐伊理麻韋久礼

【原文】稗田阿礼
此天皇与大后所歌之六歌者、志都歌之歌返也。

【原文】稗田阿礼
天皇恋八田若郎女、賜遣御歌。其歌曰、

【読み下し文】藤原不比等
天皇、八田若郎女を恋ひたまひて、御歌を賜ひ遣はしたまひき。その歌に

【原文】稗田阿礼
夜多能 比登母登須宜波
古母多受 多知迦阿礼那牟
阿多良須賀波良
許登袁許曽 須宜波良登伊波米
阿多良須賀志売

【原文】稗田阿礼
爾八田若郎女、答歌曰、

【読み下し文】藤原不比等
ここに八田若郎女、答へて歌ひたまひしく、

【原文】稗田阿礼
夜多能 比登母登須宜波
比登理袁理登母
意富岐弥斯 与斯登岐許佐婆
比登理袁理登母

【原文】稗田阿礼
故、為八田若郎女之御名代、定八田部也。

【読み下し文】藤原不比等
故、八田若郎女の
用語解説

天武天皇
ダイコンがさわさわと音を立てる様子に、イワノヒメが騒いでいる様子をかけているってとこかな。

天武天皇
言い立てるからこそってとこかな。

天武天皇
ここは、見渡されるってこと。

天武天皇
桑の木の枝がたくさん生えているように、大勢でってとこかな。

天武天皇
桑の葉っぱはカイコのエサになるから、そういう連想から例えに出したんだろうな。

天武天皇
歌曲の名前だが、どういう歌い方の歌かはよくわからないんだ。

天武天皇

天武天皇
立ち枯れてしまうのだろうかってこと。

天武天皇
惜しい菅だってこと。

天武天皇
言葉でこそ、ってこと。

天武天皇
清らかな女のこと。

天武天皇
それでよいとおっしゃるならってこと。