古事記の原文『大和平定』
『大和平定』の原文
現在、古事記の原文は最低限の情報のみでお届けしております。詳細は『古事記の原文更新お休みのお知らせ』をご確認ください。
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇
イワレビコの命を受けたミチノオミとオオクメは、エウカシを呼びつける。ミチノオミとオオクメに迫られたエウカシは、自分が仕掛けた罠で死ぬ。オトウカシが開いた宴で、みんなで

安万侶
久米歌ってなんですか?

天武天皇
久米舞っていう宮中で行われた儀式的な舞の中で使われた歌でな、元々は久米氏が、宴会の席で舞ったり歌ったりしていたものだろうな。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
爾大伴連等之祖、道臣命、久米直等之祖、大久米命二人、召兄宇迦斯罵詈云、

【原文】稗田阿礼
伊賀所作仕奉於大殿内者、意礼先入、明白其将為仕奉之状而、即握横刀之手上、矛由気矢刺而、追入之時、乃己所作押見打而死。

【読み下し文】藤原不比等
「

【原文】稗田阿礼
爾即控出斬散。故、其地謂宇陀之血原也。

【原文】稗田阿礼
然而其弟宇迦斯之献大饗者、悉賜其御軍。此時歌曰、

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
宇陀能 多加紀爾 志芸和那波留

【原文】稗田阿礼
和賀麻都夜 志芸波佐夜良受
伊須久波斯 久治良佐夜流

【原文】稗田阿礼
古那美賀 那許波佐婆
多知曽婆能 微能那祁久袁 許紀志斐恵泥

【原文】稗田阿礼
宇波那理賀 那許波佐婆
伊知佐加紀 微能意富祁久袁 許紀陀斐恵泥

【原文】稗田阿礼
畳畳 志夜胡志夜 此者伊能碁布曽
阿阿 志夜胡志夜 此者嘲咲者也

【原文】稗田阿礼
故、其弟宇迦斯、(此者宇陀水取等之祖也。)

【読み下し文】藤原不比等
故、その弟宇迦斯、(こは宇陀の水取等の祖なり。)

【原文】稗田阿礼
自其地幸行、到忍坂大室之時、生尾土雲八十建、在其室待伊那流。

【原文】稗田阿礼
故爾天神御子之命以、饗賜八十建。

【読み下し文】藤原不比等
故ここに天つ神の御子の

【原文】稗田阿礼
於是宛八十建、設八十膳夫、毎人佩刀、誨其膳夫等曰、聞歌之者、一時共斬。故、明将打其土雲之歌曰、

【読み下し文】藤原不比等
ここに八十建に

【原文】稗田阿礼
意佐加能 意富牟盧夜爾
比登佐波爾 岐伊理袁理
比登佐波爾 伊理袁理登母

【読み下し文】藤原不比等
人

【原文】稗田阿礼
美都美都斯 久米能古賀
久夫都都伊 伊斯都都伊母知
宇知弖斯夜麻牟

【原文】稗田阿礼
美都美都斯 久米能古良賀
久夫都都伊 伊斯都都伊母知
伊麻宇多婆余良斯

【原文】稗田阿礼
如此歌而、抜刀一時打殺也。

【読み下し文】藤原不比等
かく歌ひて、
用語解説

天武天皇
ののしってってこと。

天武天皇
相手を軽蔑した呼び方で、お前ってとこだな。

天武天皇
矛を振り矢をつがえてってこと。

天武天皇
奈良県宇陀市菟田野宇賀志か同市室生田口元上田口あたり。

天武天皇
どちらにも血原橋があるが、宇賀志には大殿伝承地と宇賀神社もあるな。

天武天皇
高い所に造った城のこと。

天武天皇
伝承地は宇陀市菟田野の桜実神社あたりだな。

天武天皇
罠にかからずってこと。

天武天皇
意味はわからないが、クジラにかかる枕詞だろう。

天武天皇
先に娶った妻のこと。

天武天皇
おかずを欲しがったらってこと。

天武天皇
立柧棱はソバノキのことで、『

天武天皇
ソバノキの実は小さくて少ないんだ。

天武天皇
たくさんそぎ取ってやれってこと。

天武天皇
後から娶った妻のこと。

天武天皇
ヒサカキのことで、『

天武天皇
この木は実が多いからな。

天武天皇
『こきだ』は『こきし』とほぼ同じ意味でいいんじゃないかな。

天武天皇
バカにしてからかうときの言葉だから、「やーいやーい」ってとこかな。

天武天皇
『いのごふ』は相手を威圧する言葉だから、「ざまあみろ」ってとこだな。

天武天皇
奈良県桜井市忍坂あたりのこと。

天武天皇
反抗する地方の土着民のこと。

天武天皇
土蜘蛛とも書くな。

天武天皇
人名、もしくはたくさんの勇者という意味。

天武天皇
一斉にってこと。

天武天皇
『久米』にかかる枕詞だが、意味はよくわからない。

天武天皇
勇猛とか勢いがあるってとこかな~。

天武天皇
軍事を職業にしていた集団・

天武天皇
柄の先がコブ状になった剣のこと。

天武天皇
柄の先に石を付けた剣のこと。

天武天皇
撃って終わろうってこと。

天武天皇
撃たずに終われるかって感じかな。

天武天皇
良いってこと。