古事記の原文『景行天皇』
『景行天皇』の原文
現在、古事記の原文は最低限の情報のみでお届けしております。詳細は『古事記の原文更新お休みのお知らせ』をご確認ください。
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇
景行天皇の子のオオウスは、父の妻になるはずの娘を横取りする。会食を欠席し続けるオオウスに、景行天皇はヤマトオグナから言い聞かせるよう命じる。オグナはオオウスを殺す。オグナを恐れた景行天皇は、オグナにクマソタケル討伐を命じる。

安万侶
えっ、景行天皇はオオウスに、会食に出てきてほしかっただけですよね?

安万侶
なんでヤマトオグナはオオウスを殺しちゃったんですか?

天武天皇
意図が上手く伝わらなかったのか、言葉の意味を取り違えたのか、はたまたそうするのが正しいと思ったのか ・ ・ ・

天武天皇
色んな解釈が成り立つから、自分なりに考えてみると面白いぞ。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
大帯日子淤斯呂和気天皇、坐纏向之日代宮、治天下也。此天皇、娶吉備臣等之祖、若建吉備津日子之女、名針間之伊那毘能大郎女、生御子、櫛角別王。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
次大碓命。次小碓命、亦名倭男具那命。次倭根子命。次神櫛王。(五柱)

【原文】稗田阿礼
又娶八尺入日子命之女、八坂之入日売命、生御子、若帯日子命。次五百木之入日子命。次押別命。次五百木之入日売命。

【原文】稗田阿礼
又妾之子、豊戸別王。次沼代郎女。又妾之子、沼名木郎女。次香余理比売命。次若木之入日子王。次吉備之兄日子王。次高木比売命。次弟比売命。

【読み下し文】藤原不比等
また

【原文】稗田阿礼
又娶日向之美波迦斯毘売、生御子、豊国別王。又娶伊那毘能大郎女之弟、伊那毘能若郎女、生御子、真若王。次日子人之大兄王。

【読み下し文】藤原不比等
また

【原文】稗田阿礼
又娶倭建命之曽孫、名須売伊呂大中日子王之女、訶具漏比売、生御子、大枝王。

【原文】稗田阿礼
凡此大帯日子天皇之御子等、所録廿一王、不入記五十九王、并八十王之中、若帯日子命与倭建命、

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
亦五百木之入日子命此三王、負太子之名、自其余七十七王者、悉別国国之国造、亦和気、及稲置、県主也。

【原文】稗田阿礼
故、若帯日子命、治天下也。小碓命者、平東西之荒神、及不伏人等也。

【読み下し文】藤原不比等
故、若帯日子命は、天の下治らしめしき。小碓命は、

【原文】稗田阿礼
次櫛角別王者、(茨田下連等之祖。)次大碓命、(守君、大田君、島田君之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
次に櫛角別王は、(茨田の下の連等の祖。)次に大碓命は、(守君、大田君、島田君の祖。)

【原文】稗田阿礼
次神櫛王者、(木国之酒部阿比古、宇陀酒部之祖。)次豊国別王者、(日向国造之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
次に神櫛王は、(木国の酒部の阿比古、宇陀の酒部の祖。)次に豊国別王は、(日向国造の祖なり。)

【原文】稗田阿礼
於是天皇、聞看定三野国造之祖、大根王之女、名兄比売、弟比売二嬢子、其容姿麗美而、遣其御子大碓命以喚上。

【読み下し文】藤原不比等
ここに天皇、

【原文】稗田阿礼
故、其所遣大碓命、勿召上而、即己自婚其二嬢子、更求他女人、詐名其嬢女而貢上。於是天皇、知其他女、恒令経長眼、亦勿婚而惚也。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
故、其大碓命、娶兄比売、生子、押黒之兄日子王。(此者三野之宇泥須和気之祖。)亦娶弟比売、生子、押黒弟日子王。(此者牟宜都君等之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
故、その大碓命、兄比売を娶して生める子、

【原文】稗田阿礼
此之御世、定田部、又定東之淡水門、又定膳之大伴部、又定倭屯家、又作坂手池、即竹植其堤也。

【原文】稗田阿礼
天皇詔小碓命、何汝兄、於朝夕之大御食不参出来。専汝泥疑教覚。如此詔以後、至于五日、猶不参出。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
爾天皇問賜小碓命、何汝兄、久不参出。若有未誨乎、答白既為泥疑也。又詔如何泥疑之、答白、朝署入厠之時、待捕扼批而、引闕其枝、裹薦投棄。

【読み下し文】藤原不比等
ここに天皇、小碓命に問ひたまひしく、「

【原文】稗田阿礼
於是天皇、惶其御子之建荒之情而詔之、西方有熊曽建二人。是不伏無礼人等。故、取其人等而遣。

【読み下し文】藤原不比等
用語解説

天武天皇
伝承地が奈良県桜井市穴師にあるな。

天武天皇
ヤマトタケルという別名のほうが有名だな。

天武天皇
もうひとつの別名ヤマトオグナは、ヤマトの少年くらいの意味。

天武天皇
第13代天皇で、諡は

天武天皇
世代が離れすぎているし、普通に考えてあり得ないよなー。

天武天皇
間違った伝承とみるのが、一般的な解釈。

天武天皇
皇位を継承する候補の皇子のこと。

天武天皇
朝廷に任命された地方官のこと。

天武天皇

天武天皇
和気は別とも書くな。

天武天皇
呼び寄せてってこと。

天武天皇
解釈の難しいところで定説がないんだが、長く見てばかりいてってとこかな。

天武天皇
悩むって意味の字。

天武天皇
ただ、偽の女性が悩まされたのか、景行天皇が悩んだのか、どっちとも取れるな。

天武天皇
皇室が持っている田んぼを耕す部民のこと。

天武天皇

天武天皇
館山湾とする説もあるな。

天武天皇
皇室が持っている土地の穀物を納める倉と官舎の総称。

天武天皇
現在の奈良県磯城郡田原本町阪手あたりにあった池のこと。

天武天皇
朝廷の朝と夕方の会食のこと。

天武天皇
ねぎらって言って聞かせよってこと。

天武天皇
夜明けのこと。

天武天皇
トイレのこと。

天武天皇
掴み潰してってこと。

天武天皇
手足をもぎ取ってってこと。

天武天皇
マコモというイネ科の植物などで編んだ敷物のこと。

天武天皇
クマソは九州南部に住んでいる種族で、タケルは勇猛な人のこと。

天武天皇
無礼なってこと。

天武天皇
その者たちを討ち取れ、殺せってこと。