古事記の原文『崇神天皇』
『崇神天皇』の原文
現在、古事記の原文は最低限の情報のみでお届けしております。詳細は『古事記の原文更新お休みのお知らせ』をご確認ください。
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇

安万侶
疫病の流行って、他人事とは思えませんね ・ ・ ・

天武天皇
ちょっと前までは、遠い歴史の出来事だったのにな。

天武天皇
今こそ読むべき話かもしれない。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
御真木入日子印恵命、坐師木水垣宮、治天下也。

【原文】稗田阿礼
此天皇、娶木国造、名荒河刀弁之女、遠津年魚目目微比売、生御子、豊木入日子命。次豊鉏入日売命。(二柱)

【読み下し文】藤原不比等
この天皇、

【原文】稗田阿礼
又娶尾張連之祖、意富阿麻比売、生御子、大入杵命。次八坂之入日子命。次沼名木之入日売命。次十市之入日売命。(四柱)

【読み下し文】藤原不比等
また尾張連の

【原文】稗田阿礼
又娶大毘古命之女、御真津比売命、生御子、伊玖米入日子伊沙知命。次伊邪能真若命。次国片比売命。次千千都久和比売命。次伊賀比売命。次倭日子命。(六柱)

【読み下し文】藤原不比等
また大毘古命の女、

【原文】稗田阿礼
此天皇之御子等、并十二柱。(男王七、女王五也。)

【読み下し文】藤原不比等
この天皇の

【原文】稗田阿礼
故、伊久米伊理毘古伊佐知命、治天下也。

【読み下し文】藤原不比等
故、

【原文】稗田阿礼
次豊木入日子命者、(上毛野、下毛野君等之祖也。)妹豊鉏比売命者、(拝祭伊勢大神之宮也。)

【原文】稗田阿礼
次大入杵命者、(能登臣之祖也。)次倭日子命。(此王之時、始而於陵立人垣。)

【原文】稗田阿礼
此天皇之御世、役病多起、人民死為尽。

【原文】稗田阿礼
爾天皇愁歎而、坐神床之夜、大物主大神、顕於御夢曰、是者我之御心。故、以意富多多泥古而、令祭我御前者、神気不起、国安平。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
是以駅使班于四方、求謂意富多多泥古人之時、於河内之美努村、見得其人貢進。

【原文】稗田阿礼
爾天皇問賜之汝者誰子也、答曰、僕者大物主大神、娶陶津耳命之女、活玉依毘売、生子、

【読み下し文】藤原不比等
ここに天皇、「

【原文】稗田阿礼
名櫛御方命之子、飯肩巣見命之子、建甕槌命之子、僕意富多多泥古白。

【原文】稗田阿礼
於是天皇大歓以詔之、天下平、人民栄、即以意富多多泥古命、為神主而、於御諸山拝祭意富美和之大神前。

【読み下し文】藤原不比等
ここに天皇

【原文】稗田阿礼
又仰伊迦賀色許男命、作天之八十毘羅訶、定奉天神地祇之社。

【原文】稗田阿礼
又於宇陀墨坂神、祭赤色楯矛、又於大坂神、祭黒色楯矛、又於坂之御尾神及河瀬神、悉無遺忘以奉幣帛也。

【原文】稗田阿礼
因此而役気悉息、国家安平也。

【読み下し文】藤原不比等
これによりて

【原文】稗田阿礼
此謂意富多多泥古人、所以知神子者、上所云活玉依毘売、其容姿端正。

【読み下し文】藤原不比等
この意富多多泥古と謂ふ人を、神の子と知れる

【原文】稗田阿礼
於是有壮夫、其形姿威儀、於時無比、夜半之時、倏忽到来。故、相感、共婚共住之間、未経幾時、其美人妊身。

【読み下し文】藤原不比等
ここに

【原文】稗田阿礼
爾父母怪其妊身之事、問其女曰、汝者自妊。無夫何由妊身乎、答曰、有麗美壮夫、不知其姓名、毎夕到来、共住之間、自然懐妊。

【読み下し文】藤原不比等
ここに

【原文】稗田阿礼
是以其父母、欲知其人、誨其女曰、以赤土散床前、以閉蘇紡麻貫針、刺其衣襴。

【読み下し文】藤原不比等
ここをもちてその父母、その人を知らむと

【原文】稗田阿礼
故、如教而旦時見者、所著針麻者、自戸之鉤穴控通而出、唯遺麻者三勾耳。

【原文】稗田阿礼
爾即知自鉤穴出之状而、従糸尋行者、至美和山而留神社。故、知其神子。

【読み下し文】藤原不比等
ここにすなはち鉤穴より出でし

【原文】稗田阿礼
故、因其麻之三勾遺而、名其地謂美和也。(此意富多多泥古命者、神君、鴨君之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
故、その
用語解説

天武天皇
奈良県桜井市金屋にある

天武天皇
第11代天皇で、諡は

天武天皇
微妙に字が違うけど、

天武天皇
そうそう。

天武天皇
伊勢神宮の祭神に仕える未婚の皇族女性のことを

天武天皇
詳しいいきさつは日本書紀に書いてあるが、古事記から逸れちまうから割愛するな。

安万侶
はーい。

天武天皇
斎宮は「いつきのみや」ともいって、天皇の代替わりごとに選ぶんだけど、ちゃんと制度として確立したのはこのオレさ。

天武天皇
その時は娘の

天武天皇
お墓の周囲に垣根のように立て並べた人のこと。

安万侶
んん? どういうことですか?

天武天皇
そばに仕えていた人たちは、死んだ人の後を追わされたわけよ。

天武天皇
生きたまま半分埋められて、なかなか死ねないから昼も夜も泣きわめくし、

安万侶
・ ・ ・

天武天皇
死んだら死んだで腐っていくし、犬やらカラスやらが集まってきてソレを食い漁るし ・ ・ ・

安万侶
ひぃ~~~!

天武天皇
おっと、脅かしすぎたかな。

天武天皇
古い風習には残酷なものもあるってこった。

天武天皇
流行病のこと。

天武天皇

天武天皇
夢で神の意志を知るための清めた寝床のこと。

天武天皇
神の祟りのこと。

天武天皇

天武天皇
急ぎの使者のこと。

天武天皇
『はゆま』は

天武天皇
あちこちのこと。

天武天皇
別々にしてとか散らしてってこと。

天武天皇
現在の大阪府八尾市上之島町南あたりかな。

天武天皇
いや、名前の読みは同じだが、別の神とされているな。

天武天皇
オオモノヌシのこと。

天武天皇
奈良県桜井市の、御諸山こと三輪山の麓にある

天武天皇
たくさんの平たい土器のこと。

天武天皇
奈良県宇陀市榛原萩原にある墨坂神社の祭神のこと。

天武天皇
大坂は現在の奈良県香芝市逢坂あたりかな。

天武天皇
すぐ隣の地区の穴虫にある大坂山口神社に、かつて祀られていた神のことだろうな。

安万侶
えっ、今は違うんですか?

天武天皇
ああ、現在の祭神はオオヤマツミ・スサノオ・アメノコヤネ。

天武天皇
墨坂も大坂も交通の重要な地点だから、そこで災いや病気が入ってくるのを防ごうとしたのかもね。

天武天皇
急にとか突然にってこと。

天武天皇
愛し合ってってこと。

天武天皇
まだどれほどの時間も経っていないのにってこと。

天武天皇
巻子は糸を玉のように巻いたもののことで、紡麻は麻で作った糸のことだから、糸巻きに巻いた麻糸ってこと。

天武天皇
三巻きのこと。