古事記の原文『天孫降臨』
『天孫降臨』の原文
現在、古事記の原文は最低限の情報のみでお届けしております。詳細は『古事記の原文更新お休みのお知らせ』をご確認ください。
古事記の原文をそのまま載せても眠くなってしまうので、天武天皇の時代の人たちのセリフと合わせてお届けしています。
原文を記載するにあたってのルールについては、プロローグ内『原文掲載のルール』をご確認ください。
原文の概要

天武天皇
ニニギが降臨しようとする道の途中に、光る神が立つ。ウズメが何者か尋ねると、サルタビコと名乗る。ニニギは神々を従えて、日向の高千穂に降臨する。ニニギは良い国だと言って、神殿を建てて住む。

安万侶
ニニギ様はどんな神様たちを従えて降りたの?

天武天皇
アメノコヤネとかオモヒカネとか、天岩屋戸で活躍したメンバーさ。

安万侶
わあっ ・ ・ ・ 超豪華!

天武天皇
アマテラスにとって最も頼りになる神々を、大切な孫のサポートにつけたんだろうな。
原文&読み下し文

【原文】稗田阿礼
爾日子番能迩迩芸命、将天降之時、居天之八衢而、上光高天原、下光葦原中国之神、於是有。

【原文】稗田阿礼
故天照大御神、高木神之命以、詔天宇受売神、汝者雖有手弱女人、与伊牟迦布神面勝神。故、専汝往将問者、吾御子為天降之道、誰如此而居。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
故、問賜之時、答白、僕者国神、名猿田毘古神也。所以出居者、聞天神御子天降坐故、仕奉御前而、参向之侍。

【読み下し文】藤原不比等
故、問ひたまふ時に、答へ白ししく、「

【原文】稗田阿礼
爾天児屋命、布刀玉命、天宇受売命、伊斯許理度売命、玉祖命、并五伴緒牟支加而天降。

【原文】稗田阿礼
於是副賜其遠岐斯八尺勾璁、鏡、及草那芸剣、亦常世思金神、手力男神、天石門別神而詔者、

【原文】稗田阿礼
此之鏡者、専為我御魂而、如拝吾前、伊都岐奉。次思金神者、取持前事為政。

【原文】稗田阿礼
此二柱神者、拝祭佐久久斯侶、伊須受能宮。次登由宇気神、此者坐外宮之度相神者也。

【原文】稗田阿礼
次天石門別神、亦名謂櫛石窓神、亦名謂豊石窓神。此神者、御門之神也。次手力男神者、坐佐那那県也。

【原文】稗田阿礼
故、其天児屋命者、(中臣連等之祖。)布刀玉命者、(忌部首等之祖。)天宇受売命者、(猿女君等之祖。)伊斯許理度売命者、(作鏡連等之祖。)玉祖命者、(玉祖連等之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
故、その天児屋命は、(中臣連等の祖。)布刀玉命は、(忌部首等の祖。)天宇受売命は、(猿女君等の祖。)伊斯許理度売命は、(作鏡連等の祖。)玉祖命は、(玉祖連等の祖。)

【原文】稗田阿礼
故爾詔天津日子番能迩迩芸命、離天之石位、押分天之八重多那雲而、

【原文】稗田阿礼
伊都能知和岐知和岐弖、於天浮橋、宇岐士摩理、蘇理多多斯弖、天降坐于竺紫日向之高千穂之久士布流多気。

【原文】稗田阿礼
故爾天忍日命、天津久米命、二人、取負天之石靫、取佩頭椎之大刀、取持天之波士弓、手挟天之真鹿児矢、立御前而仕奉。

【読み下し文】藤原不比等

【原文】稗田阿礼
故、其天忍日命、(此者大伴連等之祖。)天津久米命、(此者久米直等之祖。)

【読み下し文】藤原不比等
故、その天忍日命、(こは大伴連等の祖。)天津久米命、(こは久米直等の祖なり。)

【原文】稗田阿礼
於是詔之、此地者、向韓国、真来通笠沙之御前而、朝日之直刺国、夕日之日照国也。

【原文】稗田阿礼
故、此地甚吉地詔而、於底津石根宮柱布斗斯理、於高天原氷椽多迦斯理而坐也。

【読み下し文】藤原不比等
故、
用語解説

天武天皇
道がいくつにも分かれた所のこと。

天武天皇
向き合うとか相対するってこと。

天武天皇
面と向かって勝つ、気後れしないってこと。

天武天皇
椿大神社や猿田彦神社の祭神だな。名前の意味は色々言われているけど、よくわからないんだ。

天武天皇
先導しようと思ってってこと。

天武天皇
五つの職業団体の長ってこと。

天武天皇
招き寄せたってこと。

天武天皇
アマテラスを天岩屋戸から出した話があっただろ?そのことを言っているんだ。

天武天皇
安万侶の記憶は正しいよ。アメノイワトワケは天岩屋戸の話には登場してない。

天武天皇
門を守る神だな。

天武天皇
政治であり祭事でもあるな。

天武天皇
古代においては、神を祀ることが政治だったんだ。

天武天皇
裂く

天武天皇
釧は腕輪のことな。

天武天皇
伊勢神宮の

天武天皇
イザナミが苦しみながら生んだ豊宇気毘売神のことで、食物の神。

天武天皇
伊勢神宮の

天武天皇
伊勢国にあった地名よ。現在の三重県伊勢市あたりだな。

天武天皇
これも地名。三重県多気郡多気町にタヂカラオを祀る佐那神社があるぞ。

天武天皇
高天原の玉座のこと。

天武天皇
いくつも重なりたなびいている天雲のこと。

天武天皇
道をかき分けてってこと。

天武天皇
はっきりわからないんだが、浮島があってってことかな。

天武天皇
これもよくわからないんだが、まっすぐに立ってとか、あるいは磯に立ってとか。

天武天皇
あちこち候補があって、特に有名なのは、宮崎県西臼杵郡高千穂町と、宮崎・鹿児島の県境にある霧島連山の高千穂峰だな。

天武天皇
矢を入れる堅い武具のこと。

天武天皇
柄の頭に

天武天皇
朝鮮のことかな。

天武天皇
薩摩半島の野間岬とする説があるけど、どうかなー。

天武天皇

天武天皇
直射するってこと。